Stosunkowo nowym materiałem w meblarstwie okresu międzywojennego była sklejka, wprowadzona do użytku około roku 1886. Pierwsze fabryki płyt klejonych powstały w Rosji i w byłym zaborze rosyjskim. Prawie równocześnie produkcję sklejki zaczęto rozwijać w Ameryce. Na terenie Polski sklejka stała się popularna od czasu I wojny światowej. Nazywała się wówczas klejanka, albo z niemiecka dykta lub szperdykta.

 

Sklejka składała się z zespolonych ze sobą płatów forniru, które tworzyły płyty grubości od 2 do 20 mm. Dzięki klejeniu owych warstw włóknami pod kątem prostym płyty sklejkowe były materiałem wytrzymałym i sprężystym, dającym się wyginać. Do jej wyrobu stosowano głównie olchę, brzozę, dąb, rzadziej (na specjalne płyty stołowe) sosnę (wg Przegląd Stolarski 5/1930).

 

W latach 20. istniało w Polsce około 19 fabryk produkujących sklejki (między innymi w Bydgoszczy, Pińsku, Klewaniu). W 1929 r. było ich już 20 (wg Przegląd Stolarski, 21/1929). Polskie wytwórnie płyt klejonych wytwarzały sklejkę na tak dobrym poziomie, że konkurowały z przemysłem fińskim, zwłaszcza na rynku angielskim. Zagrożeni tą konkurencją Finowie w 1927 r. wykupili fabrykę sklejki „Oswa” w Bydgoszczy. W odpowiedzi na działanie Finów postulowano stworzenie stowarzyszenia na rzecz rozwoju rynku i produkcji w tej dziedzinie, wzorowanego na angielskim Plywood Development Association i fińskim Finnish Plywood Associacion (wg Przegląd Stolarski 5/1927).

 

W przypadku sklejki rozpowszechnione było też wykonywanie jej w warsztacie stolarskim, własnoręcznie i na swoje potrzeby. Zachęcał do tego anonimowy autor w „Przeglądzie Stolarskim" dowodząc, że „pod względem jakości nie ustępuje klejanka własnoręcznie wyrabiana, klejance fabrycznej".

 

Sklejka, początkowo wykorzystywana jako materiał uzupełniający, z czasem stała się popularnym materiałem do wypełnienia wszelkich płycin; niekiedy używano jej nawet do konstrukcji. Sklejki stosowane do mebli politurowanych wymagały naklejania na nie warstwy forniru (np. sosnowego) i drugiej dwu- trzymilimetrowej warstwy forniru innego rodzaju (np. olchowego lub topolowego), oczywiście poprzecznie do warstwy poprzedniej.

 

Ze sklejką wytwórcy mebli wiązali duże nadzieje ze względu na to, że była ona tańsza i bardziej wytrzymała, nie odkształcała się tak łatwo jak drewno i dawała duże możliwości uzyskania efektów dekoracyjnych. Przemysłu związanego z wytwarzaniem sklejki nie dotknął kryzys, systematycznie wzrastała jej ilość, choć polski przemysł meblowy zużywał jedynie 30% całej produkcji. Wynikało to z mniejszej niż w pozostałych częściach Europy popularności technik stolarskich, odpowiednich do wykorzystania sklejki.

 

Charakterystyczna dla międzywojennego meblarstwa była konstrukcja sklejek, składająca się ze ściętych ukośnie listew przyklejonych do płatów drewna o grubości nie mniejszej niż 3 mm. Powstawały w ten sposób trójkątne kanaliki, dzięki czemu sklejka nie ulegała odkształcaniu pod wpływem temperatury (Po raz pierwszy w ten sposób wykonano płyty w szkole stolarskiej w Blakenburgu).

 

W 1928 r. wyprodukowano w Polsce 64 000 metrów sześciennych sklejki, a w 1933 produkcja przekroczyła 110 000. Od 1930 r. stopniowo rozszerzano asortyment i zaczęto produkcję płyt fornirowanych drewnem szlachetnym. Eksportowano 70% produkcji do 40 krajów. (wg Drzewnictwo polskie w świetle cyfr i faktów, „Meblostyl" 1/1935).

 

W 1937 roku wytworzono w Polsce, posiadającej na wschodnich terenach dużą bazę surowcową drewna liściastego 192 000 m³ sklejki w ponad 20 zakładach przy stosowaniu dostępnych wówczas wyłącznie klejów białkowych - kazeinowego i albuminowego. Po wojnie, w nowych granicach pozostało tylko kilka zburzonych, lub zdewastowanych zakładów, które jednakże szybko odbudowano i już w 1953 r osiągnięto produkcję około 65 000 m³.

 

Rozwój przemysłu sklejkowego w powojennej Polsce był od początku zdeterminowany sytuacją zaplecza surowcowego i dlatego oprócz gatunków tradycyjnych zaistniała konieczność włączenia do przerobu nie stosowanego przedtem buka oraz sosny.

 

Obecnie istnieje w Polsce 8 zakładów sklejkowych - w Bydgoszczy, Białymstoku, Ełku, Morągu, Ostrowie Wlkp., Orzechowie, Piotrkowie Trybunalskim i Piszu.

 

Zakłady sklejkowe przystosowały się dobrze do wymogów gospodarki rynkowej, o czym świadczy stały, chociaż powolny wzrost produkcji oraz szeroki i bardzo urozmaicony wachlarz wyrobów. Jednak ze względu na dość szczupłą i ograniczoną krajową bazę surowcową zwiększanie ilości wytwarzanej sklejki dokonuje się dzięki importowi surowca drzewnego, w tym gatunków egzotycznych. Mimo tego, że produkuje się obecnie wiele rodzajów materiałów drewnopochodnych, sklejka cały czas utrzymuje mocną pozycję i popyt na nią nigdy nie był i nie jest zagrożony Między innymi dzięki temu wszystkie polskie zakłady sklejkowe przebrnęły przez okres przemian ustrojowych i do dzisiaj  pozostają w niezłej kondycji finansowej. Również pod względem technicznym utrzymują się one na wysokim lub bardzo wysokim poziomie.

 

Znaczna ilość wytworzonej sklejki jest eksportowana. W Europie największymi producentami i dostawcami sklejki są: Finlandia i Rosja, jednakże w ostatnich latach pojawił się nowy, groźny konkurent, a mianowicie Chiny które z roczną produkcją ponad 21 mln m³ wysunęły się przed USA na pierwsze miejsce na świecie. Produkcja sklejki w Europie charakteryzuje się w ostatnich latach minimalnym, ale stabilnym wzrostem i w 2004 r. osiągnęła poziom 3 772 tys. m³. Udział Polski wynosił tu 3.7%.

 

Od wielu lat produkowane jest w niektórych krajach warstwowe drewno fornirowe, bardziej znane jako LVL (Laminated Veneer Lumber) w postaci belek i płyt konstrukcyjnych. W Polsce, jak dotychczas, takiej produkcji nie podjęto.

 

Bydgoskie Zakłady Sklejek Sklejka-Multi to jeden z najstarszych polskich zakładów sklejkowych. W 1994 r. został sprywatyzowany i przekształcony w spółkę akcyjną. Przerabiany surowiec drzewny, to sosna, brzoza, olcha i buk. Profil produkcji obejmuje sklejki ogólnego przeznaczenia liściaste i iglaste, wodoodporne i sucho trwałe, sklejki techniczne i meblowe oraz listwy meblowe. Oprócz tego wytwarzane są folie techniczne - fenolowe i meblowe, wykończone warstwą lakieru, a także żywice fenolowo-formaldehydowe. W 2006 roku Zakłady wyprodukowały 16 773 m³ sklejki.

 

W Fabryce Sklejka - Pisz profil produkcji obejmuje: sklejkę iglastą i liściastą suchotrwałą i wodoodporną, sklejkę bukową, gabonową, z filmami i do cięcia laserem. Poza tym: listwy sklejkowe, sklejkę transformatorową, kształtki sklejkowe, płyty stolarskie oraz lignofol. Produkcja sklejki w 2006 r. wyniosła ogółem 44 217 m³, a płyt stolarskich - 299 m³.

 

Najstarszą fabryką tej branży w Polsce są Orzechowskie Zakłady Przemysłu Sklejek, które istnieją od 1894 roku. Przerabiany surowiec, to olcha, brzoza, buk, sosna, jesion, dąb. Wytwarza się sklejki sucho trwałe i wodoodporne, okleinowane, foliowane, bakelizowane, antypoślizgowe oraz sklejki profilowe. Są też znaczącym wytwórcą płyt stolarskich, płyt drzwiowych, okleiny i płyt wiórowych okleinowanych. Produkcja sklejki wyniosła w 2006 r. 13 109 m³, a płyt stolarskich - 13 362 m³.

 

Paged-Sklejka w Morągu ma wydziały sklejek i okleili. W 2002 r. został zakupiony Zakład Produkcji Sklejki w Ełku i włączony do przedsiębiorstwa. Przerabiany surowiec to olcha, brzoza, buk, sosna a na Wydziale Oklein - dąb, buk i gatunki egzotyczne. Firma produkuje sklejki ogólnego przeznaczenia, sklejki techniczne, płyty stolarskie oraz sklejki łączone na wpust i wypust. Produkcja sklejki w 2006 r. wyniosła 42 096 m³, oklein - 3 000 000 m², a płyt stolarskich - 6 519 m³.

 

Sklejka - Eko w Ostrowie Wielkopolskim przerabia olchę, brzozę, buk i sosnę. Wytwarza sklejkę iglastą i liściastą oraz listwy sprężynujące. W zeszłym roku wytworzono 18 238 m³ sklejek.

 

Zakłady Przemysłu Sklejek Biaform w Białymstoku jest producentem sklejek z drewna liściastego. Produkcja w 2006 roku wyniosła 17 147 m³.

 

Piotrkowskie Zakłady Przemysłu Sklejek po prywatyzacji zatrudniają 165 osób. Wytwarzają sklejki liściaste, iglaste, szalunkowe, listwy sprężynujące, oraz kompletne stelaże łóżkowe, W 2006 roku produkcja wyniosła 4 596 m³.

 

źródło: Gazeta Drzewna